Wat verwondert jou? In gesprek met Robbert&Frank Frank&Robbert
Ze zijn een onafscheidelijk artistiek duo, delen eenzelfde voorliefde voor het alledaagse en bouwen samen een absurd universum uit doorheen beeldende kunst, videowerk, theater en performance. Enkele vragen aan het kunstenaarsduo Robbert&Frank Frank&Robbert over hun verwondering.
Wat verwondert jullie? Robbert Goyvaerts: “Wat mij verwondert, is hoe vernuftig alledaagse objecten kunnen zijn. Een speelgoedje waar aan de onderkant ‘Made in China’ te lezen staat, bijvoorbeeld. Het fascineert mij geweldig hoe zo’n klein poppetje op massaschaal wordt geproduceerd en toch doorheen een industrieel proces de perfecte juiste vorm krijgt. Vanuit die verwondering zijn we in China een aantal van zo’n gadgetfabrieken gaan bezoeken. Daar zitten gasten op slippertjes Elza van Frozen in het miljoenvoud te maken, met een brandende sigaret in hun mond, aan machines die uit de jaren stilletjes komen. Heel gek om te zien.”
Frank Merckx: “Het is ook verwonderlijk hoe we er geraakt zijn. Eigenlijk wilden we er al heel lang naartoe, maar dat lukte nooit. Op een bepaald moment ontmoetten we iemand die een kilometer van mijn ouders blijkt te wonen in West-Vlaanderen, en een bedrijf blijkt te hebben in China – net in de regio waar wij toen naartoe zouden gaan. Hij nam ons in China op sleeptouw en liet ons onder andere dit soort plekken zien. ’t Is zot hoe het universum je zo druppelsgewijs de dingen kan aanreiken. De verwondering is daarom meer een samenloop van omstandigheden, en dus niet per se de muze die je bezoekt en je van de nodige inspiratie voorziet. Het gaat over verschillende elementen die samenvallen als een puzzel.”
Wanneer waren jullie voor het laatst verwonderd? Robbert: “Ik ben alle dagen verwonderd. Wat ik nu aanhaal, is misschien niet de meest speciale verwondering, maar wel de meest recente. Daarnet was ik in het atelier aan het werk met een nagelschieter en het moet gezegd: dat apparaat is echt verwonderlijk. Je drukt op een knop en vervolgens schiet dat een klein fijn nageltje exact waar je het wilt en hoe diep je het wilt.”
Frank: “Ja, sommige mensen lachen met mijn constante verwondering over de alledaagse dingen rondom me. Daarnet nog zat ik te kleien in het atelier toen een truck passeerde. En die toeterde precies op de tonen van een klassiek liedje dat tegelijkertijd op Klara speelde. Dat is toch geweldig? Maar ook in onverwachte smaakcombinaties kan ik mij volledig verliezen.”
Helpt de verwondering dan ook bij het maken van beeldend werk? Frank: “Een heleboel dingen binnen onze kunstpraktijk ontstaan vanuit verwondering en fascinatie, maar ook vanuit toeval en verlies. Zo zijn er vaak specifieke onderdelen van installaties of kunstwerken waar we heel erg veel tijd en energie in investeren, maar die nooit écht lijken te kloppen. Vaak worden ze geschrapt en belanden ze nooit in een finaal eindproduct. Het is superverwonderlijk hoe die dingen, als je ze tenminste bijhoudt, op een bepaald ogenblik toch beginnen te marcheren. Veel dingen hebben de tijd nodig, de verloren maanden of jaren om plots toch te kloppen. Zo zijn dingen die uit het verre verleden komen plots toch gamechangers in nieuwe creaties. Momenteel werken we aan BREADCRUMBS: onze eerste solotentoonstelling in zes jaar in Be-Part Waregem. Ondanks dat we niets aan het werk veranderd hebben qua vorm, inhoud en betekenis, lijken die oude geschrapte onderdelen en alles wat we in het verleden maakten nu op een andere manier te werken. Door dit voor de eerste maal samen te brengen in deze expo, groeien tussen de werken nieuwe betekenislagen en mogelijkheden. Zelfs voor ons, als makers, zijn de dingen opnieuw anders en fris.”
Waarover zouden mensen zich meer moeten verwonderen? Robbert: “Voor het alledaagse mag er zeker iets meer verwondering zijn. Al vind ik het politieke klimaat de dag van vandaag ook behoorlijk verwonderlijk.”
Frank: “En ja, de liefde mogen we niet vergeten. Onlangs zat ik een tafereeltje op straat te aanschouwen tussen twee onbekenden. Plots zag je hun irritatie rond een klein ongelukje omslaan in een soort elektriciteit. Totaal irrationeel en volledig onverklaarbaar, maar vooral niet te onderschatten.”
Is er een kunstenaar die jullie verwondert? Robbert: "Bij mij zijn het eerder kunstenaars waarvan ik hun werk volledig dacht te kennen, maar waarvan je plots toch ander werk ontdekt. Zo ontdekte ik laatst dat beeldend kunstenaar Jean Tinguely ook een soort gigantische boomhut constructie in een bos heeft gebouwd met bevriende kunstenaars. Die constructie (Le Cyclop) is nooit in een museum terecht gekomen maar ze zijn daar wel een half leven mee bezig geweest. Ook het atelier van Tinguely – een enorme fabriek met hoog Disneylandgehalte waar hij alle soorten mobielen onderbracht – blijft tot de verbeelding spreken. Hij maakte bovendien vooral werk dat zichzelf kapotmaakt en dus geen lang leven beschoren wilde zijn. Zo was hij een van de eersten die werk maakte met vuurwerk. Dat is vandaag te bewonderen in verschillende musea voor moderne kunst, wat volledig ingaat tegen zijn manier van werken." Frank: "Op dit moment zijn we totempalen aan het maken, en daarrond zijn we heel wat opzoekingswerk aan het doen. Onlangs las ik dat totempalen eigenlijk gemaakt werden om te laten rotten. Zo hollen ze een specifieke levensboom uit om de geesten van voorouders een plek te geven in het hiernamaals. Eenmaal de paal volledig gerot is, zijn de geesten verdwenen. Spiritualiteit is dus eigenlijk ook ongelofelijk fascinerend."
BREADCRUMBS, de solotentoonstelling van Robbert&Frank Frank&Robbert in Be-Part in Waregem loopt van 23 februari tot 1 juni. Meer info over dit duo vind je op hun website.
Deelnemen aan Oooh kan tot 29 februari 2020.
