Visite, de tekenklas op verplaatsing: een gesprek met vormgevers ETNA
Het Kunstwerktproject ‘Visite’ brengt twee generaties samen en laat jong en oud ongedwongen en verrassend samen tekenen. Visite is ook een tekenspel. In oktober trokken 50 klassen (4e, 5e of 6e leerjaar) naar een nabijgelegen woonzorgcentrum en speelden daar samen met ouderen 'Visite’. Katrien Hendrickx en Liesbeth Damen van ETNA zetten het project in een heel mooie, kleurrijke vormgeving.
Wat doen jullie met ETNA?
Katrien: We werken kunsteducatieve projecten, workshops en lesmappen uit. Die kunnen op zich staan, maar ook een aanvulling zijn op voorstellingen, tentoonstellingen en andere kunstbelevenissen. Natuur en beeldende kunst spelen de hoofdrol.
Liesbeth: Katrien studeerde beeldende kunst en geeft les op verschillende academies, ik ben leerkracht in spe en werk voor de Stad Antwerpen. We kregen het idee om workshops te organiseren buiten een reguliere klascontext, waarmee we ook andere doelgroepen konden bereiken. Op straat, in foyers van theaterzalen, in het park.
Wie zijn jullie opdrachtgevers en hoe gaan jullie te werk?
Katrien: We hebben lang workshops gegeven op allerhande locaties: een bibliotheek, een festival, cultuurhuizen, rommelmarkten, enz. We bouwden verder op bestaande thema’s. Zo schilderden we met kinderen grote stadsvogels op het Botanik-festival in deSingel of maakten we op een rommelmarkt in de Roma een studio waar kinderen met allemaal met rommel en onderdelen nieuwe wezentjes in elkaar konden knutselen. De voorbije 2 jaar werkten we vooral in opdracht. Een theatergezelschap of een cultuurhuis vraagt ons bijvoorbeeld voor de omkadering bij een theatervoorstelling. Zo maken we vaak lesmappen voor Beeldsmederij De Maan. In de zomer organiseren we Camping Etna, een week natuur- en beeldplezier voor een groep lagere schoolkinderen. Op een locatie in de stad met natuur dichtbij werken we vijf dagen rond een natuurthema. We kiezen bewust voor een kleine groep en iedereen werkt op eigen tempo.
Jullie waren onmiddellijk enthousiast om Visite uit te werken.
Liesbeth: Klopt, er zijn veel aspecten die Visite voor ons interessant maken: het samenbrengen van verschillende generaties, een afgewerkt product maken dat je daarna moet loslaten, het uitpuren, de spreiding over Vlaanderen waardoor we een toch een beetje het gevoel hebben de wereld te bereiken. We willen ook concepten uitwerken om daarna door te geven. Het ‘veldwerk’ dat we doen, willen we reserveren voor eigen projecten als Camping Etna.
Hoe zijn jullie te werk gegaan?
Liesbeth: Naar goede gewoonte laten we eerst alles even bezinken. Daarna volgt ideeën uitwisselen, een tijdje laten broeien en weer samenleggen. De bibliotheek is vaak het startpunt. We slaan thuis of in de bib boeken open die ons inspireren: kunstboeken, natuurboeken, met veel beelden, kleuren, sferen. Doorheen de jaren hebben we elk veel ideeën verzameld: boeken waar we naar teruggrijpen, foto’s van uitgevoerde opdrachten in de academie, expo’s die we bezochten… De vele bezoekjes aan het boekenparadijs van het ABC-huis in Brussel hebben ook veel inspiratie gegeven doorheen de jaren heen.
Waardoor lieten jullie je voor Visite inspireren?
Liesbeth: Voor deze opdracht hebben we gekeken naar onze eigen grootouders. Wat kunnen die nog? Hoe zouden zij op die of die opdracht reageren? Zouden ze dat überhaupt doen? We vroegen ons af: hoe willen we die ouderen en kinderen samen laten komen? Wat kunnen ze uitwisselen? Wie heeft welke rol? Wat blijft er hangen als Visite weg is? Katrien denkt veel in beelden, ik meer in concrete verhaallijnen. We wilden tekenen tot zijn essentie herleiden in de opdrachten: lijnen, kijken, verbeelding…
Jullie waren erbij toen het concept werd uitgetest. Wat viel jullie op?
Liesbeth: Je ziet een concept dat je tot in detail uitwerkte tot leven komen. Dat is speciaal, maar het is ook zinvol om ideeën concreet af te toetsen. We dachten de praktische drempels weggenomen te hebben. Toch bleek dat de opdrachten niet altijd even helder waren uitgeschreven, of bleek een materiaal niet zo goed te werken als we hoopten. Het contact tussen de kinderen en de ouderen was prachtig. Heel vertederend, ook heel direct.
Heeft Visite jullie toekomstplannen gewijzigd?
Katrien: Het is voor ons nog duidelijker dat dit de koers is die we willen uitzetten. Zo’n opdrachten willen we graag nog uitvoeren. Laat maar komen!
Enkele getuigenissen:
'Het is een schat, de formule die jullie aanreikten, een schot in de roos. Ik ben dankbaar dat we deze gelegenheid kregen. Het resultaat was absoluut ondergeschikt aan de beleving, het was heerlijk om zien en mee te maken. Creaties groeiden, schroom verdween... De ondernemingslust spatte heel de tijd in het rond op een manier die bijzonder aangenaam was. Gedreven, geconcentreerd en met een warme, dienstbare communicatie binnen de groepjes.'
Lieve, woon en leefbegeleidster, Ocura Beringen
'De kunstkamers werden gevuld met pareltjes van kunstwerkjes. Het was mooi om te zien hoe zelfs de grootste belhamels zich met de oudjes amuseerden. Het afscheid was voor sommigen zeer emotioneel. Er zijn toch wat traantjes gevloeid, zowel bij de bewoners als bij de kinderen. Ontroerend mooi om te zien. Hopelijk komt er nog een vervolg. Ik schrijf mijn klas zeker weer in!'
Juf VBS de Parel, Kasterlee
'Deze dag krijgt vijf sterren.'
'Rudy was de grappigste van de groep. Toen we moesten tekenen, was het grappig want Etienne had nog crème aan zijn handen en veegde het af met een blad waarop we nog moesten tekenen. Ik zou graag nog eens gaan. De voeloefening was heel leuk, want ze namen alles er meteen uit en keken wat het was.'
'Super leuk. De bejaarde was niet verlegen. Ze vond het masseren van de handen leuk. Ze vertelde veel over haar leven en dat vond ik leuk. Leuk om te knutselen. Ik wil terug.'
'Super leuk. Spijtig dat we hard moesten praten en dat haar ene oog niet werkte.'
'Ze was lief en vriendelijk. Ze praatte graag, dat vond ik leuk. Jammer dat ze bibberde.'
Enkele leerlingen van de Sint-Lodewijksschool, Beitem
