Van linnen tot schildersdoek: op bezoek bij Claessens Canvas

Claessens Canvas, één van de laatste én belangrijkste spelers in kwalitatieve schildersdoeken ter wereld, mag Borremans en Tuymans onder zijn klanten rekenen. We gingen langs in dit bijzonder bedrijf en namen een kijkje bij het productieproces van hun schildersdoeken.

In het hartje van Waregem vinden we de fabriek van Claessens: een lang en ietwat verouderd gebouw. Oud, want het pand staat er al sinds 1906, toen nog in de velden. We zijn niet de eerste geïnteresseerden in de fabriek, zo blijkt. Jaren geleden kwam National Geographic langs voor hun programma ‘How do they do it?’ Met 10 werknemers heeft Claessens genoeg om hun vele klanten van canvas te voorzien. Dat zijn verdelers zoals Schleiper, Lucas Creativ’, maar ook kleinere handelaars, die de doeken verder verkopen aan kunstenaars. Ook in Australië, Japan, Verenigde Staten of Noorwegen kan je de canvassen vinden. In elk continent zijn ze te koop.

De kwaliteit van jullie doeken is befaamd. Toch doet de naam Claessens niet meteen bij iedere kunstenaar een belletje rinkelen.

Thomas Huyvaert, medezaakvoerder: Als het over verf en penselen gaat, kent elke schilder wel enkele merken. Canvas daarentegen is een heel anoniem product. Daar willen we wel wat aan doen. Daarom zetten we onze naam nu ook op de doeken. Zo weet de gebruiker welk doek hij heeft aangeschaft en kan hij het opnieuw kopen.

Hoe kom je er achter wie je eindgebruikers zijn?

De verdelers vertellen ons wel af en toe wie bij hen doeken komt kopen. Luc Tuymans en Michael Borremans kopen Claessens. Maar door uit te pluizen wie destijds onze verdelers waren, zijn we er ook vrij zeker van dat Magritte op onze doeken werkte. Er is ook een schilderij van Jackson Pollock bekend met een stempel ‘Claessens Canvas, made in Belgium’. Die stempel is er waarschijnlijk door de verdeler op gezet.’

Waarom zijn jullie doeken zo geliefd bij schilders?

Behalve één Franse producent met eenzelfde traditie en een gelijkaardig proces, zijn er weinig fabrikanten die het doek zo kwalitatief behandelen als wij. Fabrikanten besparen al wel eens op een laag lijm of coating. Bij een restauratie van een schilderij valt het vaak op dat het doek niet kwalitatief genoeg was. De focus ligt te vaak op verf en penselen. Naar doek gaat minder aandacht en budget. Nochtans is het doek de fundering van het schilderij. We maken ook grote doeken, handmatig en op bestelling. Ze bestaan in verschillende breedtes van 2,5 tot 5,1m breedte en tot lengtes van 40 meter lang. Ze zijn best populair en je kan ze bijna nergens anders vinden.

Hoe staat het bedrijf er voor? Gaan de zaken goed?

De combinatie van het kwalitatief proces en de schaal waarop we kunnen werken zorgt ervoor dat het bedrijf kan blijven bestaan. Er zijn in ons segment eigenlijk nog amper concurrenten. Maar we moeten alert blijven. Zo zie je bij onze afnemers veel kleine winkels verdwijnen. Ze worden opgekocht door grotere verdelers. Ook online kopen wint fel aan belang. Dat houdt voor ons ook een verandering in. In kleine winkels kreeg je als klant vaak veel uitleg over onze doeken. Dat ontbreekt soms bij grote ondernemingen. Vandaar dat het belangrijk is dat wij ons merk promoten en het verhaal aan de eindklant vertellen.

VAN VLAS NAAR DOEK

Thomas Huyvaert: Het productieproces van en schilderdoek begint bij het vlas. Na het oogsten wordt er ruw linnen van geweven. Tot begin jaren ‘70 gebeurde dat nog bij Claessens zelf. Van het linnen maken we 3 types doeken: een oliedoek, een absorberend doek of een universeel doek. Sinds de jaren ‘70 gebeurt een stuk van het proces machinaal. Daarnaast is er nog steeds een deel manuele productie. Die is nog steeds erg gelijkaardig aan hoe het er in de beginjaren aan toe ging. Als het linnen bij Claessens aankomt, is het nog ruw en onbewerkt. We controleren het meteen minutieus op eventuele weeffoutjes. Daarna lijmen we het doek met synthetische lijm. Dat gebeurt in 2 lagen, waarna we het doek laten drogen. Afhankelijk van het doek kiezen we de geschikte coating (olie, acryl of tempuraverven). De drie verschillende types doeken hebben een andere behandeling nodig. Een oliedoek droogt bijvoorbeeld op natuurlijke wijze, een universeel doek in een warme droogoven.

Stap 1: ruw linnen