Library of waste
Twee grote kartonnen dozen afval staan prominent op de werktafel van keramiste Veerle Van Overloop. Tussen 1 april en 30 september snuistert ze daarin dag om dag naar verpakkingen die ze vervolgens transformeert naar porselein. Met haar eerste grote project ‘Library of Waste’ trekt ze zo de aandacht naar de pure vormelijkheid van wat dagelijks in de vuilbak belandt.
Hoe is Library of Waste ontstaan?
Veerle: Ieder jaar bedenk ik een onderzoek om mezelf uit te dagen. Het helpt me om sneller te evolueren in mijn werk. Mijn oog viel de laatste tijd op vormen die elke dag passeren. Zo kwam afval in het vizier. Ik maak heel graag mallen, wat het idee voor dit project opleverde. In het begin wou ik elke dag een mal maken. Dat bleek uiteindelijk te veel werk. Ik ben naar dag om dag overgeschakeld, wat nog altijd een hoog tempo is. Ik hou wel van structuur en herhaling. Zeker als ik mijn eigen opdrachtgever ben, vind ik het handig om mezelf wat druk op te leggen.
Bij ‘Library of Waste’ catalogiseer ik elk object met een titel die naar de functie van de verpakking verwijst. In mijn archiefkast staat alles ook netjes op datum. Zo is het project een symbiose van twee werelden: de keramiek, waar ik nu voluit voor ga en de bibliotheek, waar ik vijftien jaar heb gewerkt.
Schuilt er in je werk ook een aanklacht tegen afval?
Nee, het idee voor dit project was al lang aan het rijpen. Nu ik er eindelijk mee begonnen ben, is plastic een hot topic. Bij het schrijven van de concepttekst moest ik dan ook een keuze maken: spring ik op de barricade of niet? Ik ga me bewust niet mengen in het maatschappelijke debat. Het puur vormelijke staat voor mij centraal. Daarnaast vind ik het interessant om dingen uit hun context te halen. Door materialen als plastic om te zetten tot porselein, krijg je een tegenstelling tussen goedkoop en duur, tussen wegwerp en duurzaam. Bovendien heeft ‘Library of Waste’ twee series: elk object verschijnt in zowel wit als zwart. Ook dat contrast werk ik uit.
Laat elke verpakking zich gemakkelijk naar porselein vertalen?
De textuur van een papieren verpakking van avocado’s vond ik heel mooi. Maar het was ontzettend moeilijk om er een mal van te maken. Het is me uiteindelijk wel gelukt. Ik ga geen uitdaging uit de weg. Ik wil ook specifiek bij porselein blijven. Steengoed heeft een heel andere uitstraling. Die past niet goed bij dit project. Soms komen er ook verrassingen uit de mal. Die lege keukenrol bijvoorbeeld heeft een draai gekregen, puur door de druk. Ik vind het effect bijzonder geslaagd en wil dat ook meenemen in mijn toekomstig werk. Ook sommige texturen vind ik zo mooi dat ze wellicht nog in mijn designstukken terug gaan opduiken.
Hebben de porseleinen stukken nog een verpakkingsfunctie?
Sommige voorwerpen krijgen terug een uitgesproken functie, zoals het bakje van champignons. Maar daar streef ik niet naar. Het is boeiend wanneer dingen plots nutteloos worden en het esthetische effect van porselein het overneemt van de gebruikswaarde. Bij de fles olijfolie heb ik getwijfeld. Zonder dopje nodigt de fles meteen uit om er een roosje in te zetten, maar ik koos ervoor om de dop erop te laten. Dan is de verpakking echt zoals ze is.
Hoe zie jij de verhouding tussen kunst en design?
Voor mij lopen ze in elkaar over. Al denk ik dat de eisen van de kunstwereld wel strenger zijn. Servies wordt vaak in grote oplage geproduceerd en heeft een duidelijke gebruiksfunctie. Al is dat niet de heersende artistieke norm. Maar ik beschouw mezelf wel als een kunstenaar. ‘Library of Waste’ wil ik echt uit het commerciële circuit houden. Daarom baken ik mijn werk af. Designservies ontwerp ik onder het label ‘Fou de Feu’, onder uitdagende projecten als ‘Library of Waste’ zet ik dan weer mijn eigen naam.
Ik krijg uit heel verschillende hoeken reactie. Zowel de design- als kunstwereld toonden al interesse. Ook enkele bibliotheken willen iets met het project doen. Onverwacht werkt ‘Library of Waste’ zo grensoverschrijdend.
Plan je een tentoonstelling rond ‘Library of Waste’?
Eind september komt er een expo in de Wasserij in Lokeren. Daar komt de hele installatie te staan. Daarna gaat ze naar de Dutch Design Week en vervolgens naar Art Gallery De Wael 15. De mallen wil ik ook graag in de tentoonstelling. In feite vormen die de verpakkingen van het porselein, wat voor een interessante thematische verdubbeling zorgt. Zo is het plaatje rond.
(Anneleen van Kuyck)
