Achter de schermen: Sasha Caradjov, erfgoedbewaker
Kunstwerkt trekt erop uit om opmerkelijke verhalen achter de schermen van kunst - en cultuurhuizen te sprokkelen. Om een blik te werpen op het reilen en zeilen van een museum, trok hij naar S.M.A.K. in Gent.
Het beroep van erfgoedbewaker - beter bekend als toezichthouder – fascineert me. Dag in, dag uit zien de bewakers de passage in de zalen veranderen. Ze zijn de alziende ogen van het museum. Zij zien, vanop een stoel of al kuierend door de ruimtes, de stroom aan bezoekers passeren. Hoe beland je bij zo’n job? En welke verhalen gaan er schuil achter de erfgoedbewaker?
Ik besluit één van hen aan te spreken, maar ik vang bot. Door de drukte word ik doorgestuurd naar de verantwoordelijke die me te woord zal staan. Een aantal gangen en zalen later beland ik tot mijn verbazing bij een breedgeschouderde man die me enkele ogenblikken geleden al opviel. Zijn naam is Sasha Caradjov. Vluchtig vertelt Sasha dat hij het een beetje druk heeft, aangezien hij weekverantwoordelijke van de ploeg is.
KLS: Weekverantwoordelijke, wat houdt dat precies in? Sasha Caradjov: We werken met onze ploeg in een beurtrolsyteem. Daardoor heb ik deze week een breder pakket aan taken. Kleine incidenten of ontevreden mensen komen dan bij mij terecht. Sowieso zit er meer variatie in ons werk dan mensen vaak denken. Ik werk elke dag van de week en meestal ziet zo’n dag er toch altijd anders uit.
KLS: Hoe ben je bij S.M.A.K. beland?
Caradjov: 19 jaar geleden ben ik vanuit Moldavië naar België gekomen. Door de jaren heen heb ik hier een bewakingsopleiding gevolgd. Toen ik ingangsexamen deed om te werken als ambtenaar bij Stad Gent, stond er net een vacature open om als toezichthouder in één van de stadsmusea aan de slag te gaan. Ik had even goed bij het MSK of het Design museum Gent kunnen belanden, maar het is S.M.A.K. geworden. Ondertussen werk ik hier al 8 jaar en ik heb het nog steeds naar mijn zin. Vorige week werd ik 40. Als ik gezond blijf, werk ik hier tot aan mijn pensioen.
KLS: Wat deed je voor je hier aan de slag ging?
Caradjov: Ik heb een behoorlijk parcours afgelegd. In Moldavië studeerde ik rechten. Met succes behaalde ik er mijn diploma als advocaat. Helaas werd dat diploma in België niet erkend en moest ik andere paden opzoeken. Mijn eerste jaren in België heb ik zelfs nog een tijdje een algemene voedingswinkel open gehouden. Daarna volgde ik een opleiding tot bewakingsagent en richtte ik als zelfstandige mijn eigen bewakingsfirma op. Dat leidde me uiteindelijk tot de vacature bij Stad Gent.
KLS: Volgde je dan een specifieke opleiding om in een museum aan de slag te gaan? Caradjov: Ja, dat verliep toen nog volgens de bewakingswet van Tobback uit 1990. Sinds 2008 kwam daar een specifieke opleiding bij, ingericht voor bewakingsopdrachten in de museumsector. Wie vandaag bewakingsagent in een museum wil worden moet 127 uur school volgen. Die opleiding is dan vooral gericht op ‘het toezicht houden op roerende en onroerende goederen, met oog op gedrag van mensen.’ Een hele mond vol, hé. In praktijk is het altijd een beetje de balans vinden tussen bewaking en ten dienste van het publiek staan.
KLS: Had je zelf eigenlijk interesse in moderne kunst, toen je hier 8 jaar geleden begon?
Caradjov: In het begin eerlijk gezegd niet echt. Ik was meer een liefhebber van schone kunsten. Actuele kunst, dat moet je een beetje leren kennen hé. Ik vergelijk het soms met oesters, die moet je ook leren proeven voor je de smaak apprecieert (lacht).
KLS: Zijn er straffe stunten die je hebt meegemaakt in het museum doorheen de jaren? Caradjov: Voor de tijd dat ik hier werk, valt dat eigenlijk geweldig goed mee. Gelukkig, ‘touche de bois’ zoals ze in het Frans zeggen. Soms hoor je wel eens mythische verhalen van collega’s over bijvoorbeeld de diefstal van de meikever van Panamarenko (in 2006), dat zou ik zelf niet direct willen meemaken, zoveel verantwoordelijkheid! Zelf heb ik nog maar zelden een noemenswaardig incident meegemaakt. KLS: Nooit eens last met pubers die de boel op stelten zetten of eigenwijze volwassenen?
Caradjov: Soms denken mensen wel eens dat actuele kunst interactieve kunst betekent. Dan zetten ze bijvoorbeeld de glasramen van Richter in beweging, wat uiteraard niet de bedoeling is (lacht). De leeftijd van de bezoekers maakt daarbij niet veel uit. Bepaalde mensen denken wel eens dat ze meer privileges hebben dan andere bezoekers. Dan is het aan ons om hen er attent op te maken dat de regels in het museum voor iedereen gelden. En wat scholieren betreft, als die hier op verplicht bezoek met de klas komen, kunnen ze wel eens veel energie hebben. Meestal geeft dat geen problemen hoor, ook zij hebben respect voor de werken.
KLS: Heb je zelf een favoriete plek of werk in het museum?
Caradjov: Voor mij hangt dat af van expo tot expo. In S.M.A.K. tonen we geen vaste collectie. Die is er wel, maar ze bevindt zich meestal in de opslagruimte. Geregeld stellen we daar dan een deel van tentoon. Het feit dat er zoveel afwisseling is, maakt het net zo boeiend. Meer nog dan een favoriete ruimte, heb ik zo mijn favoriete periodes. Die wanneer we expo’s van écht grote namen houden. Dan
zie je hier nog meer bezoekers van over de hele wereld over de vloer komen. Ook de gezellige mensenmassa van een evenement als Museumnacht weet ik wel te appreciëren (lacht).
