Geheimen in berk en porselein: 'Chum' van Caroline Coolen
‘Een heel opmerkelijk werk, dat je moet zien!’ Zo maakte een vriendin en keramiste mij warm voor ‘Chum’, een installatie van Caroline Coolen. Vanaf 11 juni kan je het werk gaan ontdekken in het arboretum van The White House Gallery in Lovenjoel. Ik vroeg Caroline uit over het hoe en waarom van deze bijzondere creatie.
Ik ontmoet Caroline Coolen in het Europees Keramisch Werkcentrum in Oisterwijk, Nederland. Dat is een internationale werkplaats waar kunstenaars, ontwerpers en architecten de technische en artistieke mogelijkheden van keramiek verkennen.
Caroline is er in volle voorbereiding van een solopresentatie deze zomer. Het atelier ligt vol mallen, want ze is druk in de weer met allerlei materiaal- en vormexperimenten. Zo is ze aan het onderzoeken hoe ze met keramische technieken distelbladeren kan weergeven. Ook ‘Chum’ kwam grotendeels in dit atelier tot stand. Caroline maakte het werk in 2016 voor de expo ‘Luster - Clay in Sculpture Today’, in het Warandepark in Tilburg.
Caroline: Die expo focuste volledig op het keramisch sculptuur. Het was een uitdaging om een volledig keramisch werk te maken. Want ‘Chum’ is in die zin een uitzondering in mijn oeuvre. Meestal combineer en assembleer ik keramiek met andere materialen. Al neemt het aandeel van keramiek de laatste jaren in mijn werk wel toe. De expo vond plaats in een park, een bosrijke omgeving. Dat had een heel belangrijke invloed op wat ik er wilde tonen. Ik besefte onmiddellijk dat ik geen figuratie wilde toevoegen aan de omgeving. Het werk moest een stuk abstracter worden dan wat ik doorgaans maak.
Berk, Rusland en middeleeuwse boodschappen
Caroline toont me één van de bouwstenen van ‘Chum’: een plaat in porselein. Maar de échte basis voor dit werk is berkenbast.
Caroline: Ik kon in dit werk heel wat van mijn interesses bundelen. Zo vormt de berk een terugkerend onderwerp in mijn werk, ook in mijn tekeningen. Die boomsoort staat voor mij symbool voor een ongewenst element. Berk is pioniersvegetatie en ontwikkelt zich snel op kale en lege plekken. Veel mensen beschouwen het als een vorm van onkruid. Die interesse voor onderwerpen uit de marge vind je ook terug in mijn beelden met straathonden of in de symboliek van de distels waar ik op dit moment rond werk.
Ook Rusland speelt een belangrijke rol in ‘Chum’.
Caroline: Ik heb een voorliefde voor het Russische landschap en ben al heel lang geboeid door geïsoleerde volkeren. De Evenki, een Siberisch volk, bouwt zomertenten uit berkenbast. Een ander belangrijke inspiratiebron voor dit werk zijn de teksten op berkenbast die zijn teruggevonden bij archeologische opgravingen in Novgorod, Rusland. De stukken hout lagen in een moerasachtige modderlaag, waar weinig of geen zuurstof aanwezig is en bleven op die manier goed bewaard. De ingekraste teksten zijn boodschappen uit de middeleeuwen, die meestal over handel, ruil, de liefde of allerlei dagdagelijkse onderwerpen gaan.
Samen met Caroline blader ik in ‘Stemmen op berkenbast’, een boekje van de Nederlandse prof Jos Schaeken.
Caroline: Hij vertaalde de teksten die in Novgorod zijn gevonden naar het Nederlands. Ik maakte een selectie uit zijn boek en kraste een aantal van die boodschappen uit het verleden in mijn tabletten. Door ze samen te brengen lijken ze een verhaal te vertellen. De boodschap zit onderhuids en heeft een wat onheilspellend karakter, waar je niet precies de vinger kan op leggen.
De omzetting van bast naar porselein gaf een bijzonder mooi resultaat. Caroline kraste er boodschappen in en kleurde het porselein in met oxides. Tot slot voegde ze nog een laatste element toe: rook.
Caroline: Hiermee breng ik ‘Chum’ nog meer tot leven. De rook verschijnt slechts af en toe en geeft een soort bezieling aan het werk, maakt het op een bepaalde manier meer aanwezig.
Ben je ook benieuwd om het resultaat met eigen ogen te zien? Dat kan deze zomer. Vanaf 10 juni staat het werk in het arboretum van The White House Gallery in Lovenjoel. Het zal deel uitmaken van een grotere solopresentatie van nieuw werk van Caroline, in en rond de galerie.
CHUM - Caroline Coolen
The White House Gallery, Lovenjoel
Van 11 juni tot 16 juli 2017
